Trochę historii..

Należy podkreślić, że do końca XIX w. aktywność zawodowa kobiet była pejoratywnie postrzegana. Rolę kobiety upatrywano w zajmowaniu się obowiązkami domowymi i w opiece nad dziećmi.

Kodeks Napoleona z 1804 roku umożliwiał kobiecie pracę wyłącznie za zgodą męża.

Wybuch I Wojny Światowej spowodował wzrost znaczenia zawodowego kobiet. W związku z wysyłaniem mężczyzn na front wojenny, kobiety zastępowały mężczyzn na stanowiskach pracy . Często kobiety przejmowały rodzinne biznesy w związku ze śmiercią spokrewnionych członków rodziny.

Na dobrą sprawę dopiero po zakończeniu II wojny światowej, zapoczątkowany rozwój gospodarczy i technologiczny spowodował powolny rozwój życia zawodowego kobiet.

Nie zapominajmy, że kobiety miały trudniejszy dostęp do edukacji i zdobywania wykształcenia. Wpływ na no miały uwarunkowania społeczne, kulturowe i religijne.

W I połowie XX w. rozpowszechniona była teoria determinizmu biologicznego, która zakładała wyższość mężczyzn oraz głosiła, że kobiety ze względu na swoje ograniczenia biologiczne i psychiczne nie są w stanie spełniać się w świecie naukowym.

We wczesnych latach XX w., gdy kobiety zostały wpuszczone do świata akademickiego, zaobserwować można było ” efekt Matyldy”. Pomijanie w dysertacjach i pracach naukowych wkładu i osiągnięć żeńskiej części zespołu naukowego.

Maria Curie-Skłodowska nie mogła studiować ani na Uniwersytecie Jagiellońskim ani Warszawskim. Ten pierwszy zaczął przyjmować w swoje progi kobiety dopiero w 1894 roku. We wczesnych latach w nominacjach do Nagrody Nobla, Maria też została pominięta, nominowano tylko Pierre’a Curie, który pisał wyjaśnienia, że małżonkowie pracowali razem i nie można pominąć wkładu Marii Curie- Skłodowskiej.

Możliwe, że stereotypy głoszące lepsze, zdolności werbalne kobiet i osiągnięcia matematyczne mężczyzn wpływają na rzeczywistość w tej materii.

Należy oddać szacunek wszystkim kobietom, które odniosły sukcesy po mimo represji z jakimi się spotykały.

w XXI wieku nadal obserwujemy dyskryminację ze względu na płeć w sferze zawodowej.

Rodzaje dyskryminacji kobiet na rynku pracy.

• Celowe działanie jednej grupy społecznej przeciw drugiej. Ograniczanie jednej grupie dostępu do dóbr dostępnych powszechnie tj. pieniądze, władza, prawa obywatelskie, stanowiska pracy, szkolenia, delegacje, awanse itd…

• Inny sposób ewaluacji osób ze względu na płeć wpływające na zróżnicowanie sytuacji mężczyzn i kobiet w obszarze zawodowym, wynikające z pozbawienia równych praw i szans.

• „Samodyskryminacja” – sytuacja ta ma miejsce, kiedy osoby z grupy dyskryminowanej wykluczają się same bądź wzajemnie .

Kobiety same siebie oceniają gorzej i nie wierzą w swoją wiedzę i umiejętności. Kobiety wiedząc, że mogą być oceniane według niesprawiedliwych uprzedzeń i stereotypów często w pełni nie wykorzystują swojego potencjału. Także często mówią, że lepiej w roli przełożonych postrzegają mężczyzn.

• Dyskryminacja przez światopoglądowe wzorce religijne i kulturowe, w sytuacji kiedy mężczyźni w życiu zawodowym dyskryminują kobiety, bądź gdy kobiety boją się wyjść poza ramy wpojone w domu rodzinnym, bo wychowały się w patriarchalnej społeczności.

W związku z powszechną opinią, że kobieta poświęca się życiu rodzinnemu, kobiety często słyszą na spotkaniach rekrutacyjnych pytania dotyczące sytuacji rodzinnej i o plany założenia rodziny, pytania o dyspozycyjność, wyjazdy etc.

• Kolejnym przejawem dyskryminacji jest traktowanie gorzej osób, które zgłosiły fakt związany z występowaniem różnych naruszeń związanych z dyskryminowaniem w miejscu pracy. Represjonowanie sprawia, że przejawy dyskryminacji w miejscu pracy często nie są zgłaszane. Związane jest to ze strachem przed utratą benefitów takich jak szkolenia, awanse czy premie, nie wspominając o utracie zatrudnienia.

• Dyskryminacja zatrudnieniowa ma miejsce wtedy, gdy kobiety są obsadzane na mniej płatnych stanowiskach z mniejszą możliwością awansu. Kobiety oceniane przez pryzmat „sytuacji rodzinnej” rzadziej są wysyłane na szkolenia.

Obrazowo sytuację kobiet na rynku pracy można opisać następująco. Często kobiety tkwią w zamkniętej strefie ograniczonej z jednej strony przez ” lepką podłogę” z drugiej przez „szklany sufit”. „Lepka podłoga” opisuje stan trwałego przydzielenia zawodów pełnionych przez kobiety, do grupy zawodów mniej opłacanych. Natomiast „szklany sufit” to niewidzialne przeszkody blokujące kobietom możliwość awansu i obejmowania kierowniczych stanowisk.

Kobiety częściej swój czas poświęcają na opiekę nad dziećmi i nad starszymi członkami rodziny.

Kobiety po przejściu na emeryturę częściej niż mężczyźni angażują się w opiekę nad wnukami.

Pandemia a sytuacja kobiet na rynku pracy.

W roku 2020 w krajach z grupy OECD więcej kobiet podjęło zatrudnienie w branży technologicznej.

Mniej kobiet niż mężczyzn kończy w Polsce kierunki ICT.

Rok 2021 pokazał, że w warunkach epidemiologicznych to kobiety częściej tracą pracę niż mężczyźni. Związane jest to z faktem, że to one częściej pracują w sektorach, które dotkliwie odczuły skutki obecnej sytuacji pandemicznej. Kobiety częściej pracują w branży gastronomicznej, turystycznej, usługowej bądź rozrywkowej.

Raport Gender Equality Index pokazał, że Polki poświęcają 47% swojego czasu na opiekę nad dziećmi i domem, podczas gdy mężczyźni poświęcają 25% czasu na sprawy rodzinne i domowe. Z kolei raport Global Gender Gap z 2020r. pokazał, że w Polsce jedynie 20,1 % aktywnych kobiet zajmuje stanowiska kierownicze.

Dane GUS na koniec III kwartału ogłoszone w grudniu 2021 roku pokazują, że wskaźnik aktywności zawodowej dla osób w wieku produkcyjnym wyniósł 79,9%, liczba osób pracujących wyniosła ponad 16,8 mln. Wśród pracujących przeważali mężczyźni, którzy stanowili 54,6%.

Natomiast stopa bezrobocia dla Badania Aktywności Ekonomicznej Polaków spadła do 3%.

6% osób pracujących w III kwartale pracowało w systemie pracy zdalnej.

Wskaźnik zatrudnienia kobiet w porównaniu z II kwartałem 2021 roku wzrósł o 1,4%.

Niewątpliwie problem dyskryminacji ze względu na płeć, jest nadal newralgicznym punktem w sferze kulturowej, społecznej, zawodowej i religijnej. Z pewnością szersze wykorzystanie potencjału zawodowego kobiet miałoby wymierne skutki dla gospodarki i wzrost PKB. Czas pokaże, czy rola kobiet na rynku zawodowym, gospodarczym, naukowym i politycznym wzrośnie.

Miejmy nadzieję, że nasz kraj weźmie przykład z Islandii, która ma najniższy współczynnik bezrobocia wśród kobiet wynoszący 3%.

Do tego potrzeba zmian legislacyjnych i społecznych zachęcających kobiety do zdobywania wykształcenia i realizowania się w życiu zawodowym. Potrzeba rozwiązań, które zapewnią kobietom elastyczne grafiki i ułatwień pozwalających na łączenie życia rodzinnego z zawodowym.

Źródła:

Wikipedia

Global Gender Gap Report 2020

Global Equality Index

Główny Urząd Statystyczny